Zile Panayırı ve Esnaf Hemşehrilerimiz "Bekir Altındal"

Bu Günki Zile panayırı 2012 Röportajları

Sevgili Hemşehrilerim, Özellikle de Esnaf Hemşehrilerim; Birkaç yıldan beri panayırda Zile'nin parasının dışarı çıktığı yönündeki görüş ve eleştirilerini, tartışmalarını okuyoruz.  
Bugün de bu yazıların tamamını okuma şansını buldum. Tabii haklılık payı yok değil. Panayırla ilgili tespit edebildiğimiz en eski belgeler 1840'lı yıllar. İngiliz Konsolosu'nun 1841 tarihli raporu var. Daha sonra da Perrot'un 1861 tarihli yazısı var önemli kaynak olarak (Arzu eden Zile Kütüphanesi'nde veya arkadaşınızın eşinizin dostunuzun aldığı Zela'dan Zile'ye Tarihi Yolculuk isimli Kitabımızın XIX Asırda Panayır Sayfa: 184-189'a bakabilir.) Daha 1840'larda buharlı gemilerin çıkması ve Samsun'a kadar mal getirmesi sebebiyle Zile panayırının öneminin azalacağı tahmini yapılmaktadır. Bu tahmin de doğru çıkmıştır. 
1970'lere kadar Zile el sanatları, başta traktör tamiri üzerinde altın devrini yaşarken çevre il ve ilçelerin yoğun ilgisi vardı. 1970'lerden itibaren ulaşımın ı, karayolu taşımacılığının yaygınlaşması, makinalaşma,Zile'de el sanatlarının önemi kaybolmaya yüz tuttu. Yine bu yıllarda başlayan göçle birlikte Zile başta köyler olmak üzere kan kaybetmeye başladı. İhtiyaçlar değişti. Bu durum da esnafı etkiledi haklı olarak 
1961 yılında 120 manifatura, 20 hazırelbiseci 80 damirci, 60 ayakkabıcı, 60 kalaycı, 45 semerci, 30 urgancı vardı. Bunlar hep üretime yönelik dallardı. Düzgün demek Manifatura demekti. Bu sebeple panayır çok etkilemiyordu o zamanlar. Şimdi bu esnaflar çok azaldı yok denecek kadar. Rekabet şansı kalmadı. Panayır'a gelen mal çeşitlerini baktığımızda ağırlık giyimde.
 Şartlar, ekonomik alışkanlıklar da değişti. Bu yüzden panayır sorgulanır oldu. Eskiden Güreş ve at yarışı Zile panayırının olmazsa olmazları idi. (Servet-i Fünun Dergisi'nin 1990 tarihli sayısındaki iki fotoğrafını yayınladık bu hususta) hiçbiri yok. 
 Birkaç yıldır cirit var. Çevre il ve ilçelere göre de cazibe merkezi olamıyor eskisi gibi. Bu konuda şahsen benim de kafam karışık. Ekonomi kendi kurallarını oynuyor. Madalyonun bir yönü ekonomik, bir yönü de Zile'yi tarih ve kültür şehri yapan öğelerden biri Panayır kültürü. 
 Denge nasıl sağlanacak bilemiyorum. Bu sebeple panayır konusundaki olumlu olumsuz görüşlere şahsen bir şey diyemiyorum. Bilimsel olarak incelenmesi, nasıl rantabil hale getirilir, araştırılması gerekir diye düşünüyorum. Bu konuda ilgili bir akademisyen hemşehrimizin çalışması önemlidir.
 NOT:
Yukarıda Servet-i Fünun Dergisi tarih 1900 olması gerekirken yanlış yazılmıştır. Düzeltir özür dileriz.